Μια χαμένη γενιά αρχαιολόγων


 Εχθές στις 12 Ιουλίου του 2019, πληροφορήθηκα ότι πλέον ως απόφοιτοι των τμημάτων Αρχαιολογίας, Ιστορίας, Αρχιτεκτονικής, Καλών Τεχνών και Συντήρησης Αρχαιοτήτων δεν θα έχουμε δωρεάν πρόσβαση σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.

 Ο συγκεκριμένος νόμος ψηφίστηκε στη 1 Ιουλίου, 6 μέρες δηλαδή πριν φύγει ο -κατά τ' άλλα- αριστερός ΣΥΡΙΖΑ από τη διακυβέρνηση της χώρας. Πολλοί φυσικά αναρωτήθηκαν για ποιον ακριβώς λόγο άλλαξε η διάταξη αυτή ενώ άλλοι την χαιρέτισαν θεωρώντας πως η χώρα μας επιτέλους μιμείται σωστά αυτά τα πολυπόθητα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα. Εντούτοις είναι πραγματικά άξιο απορίας, γιατί αυτή η νεοφιλελεύθερη θεώρηση του κόσμου και της οικονομίας έχει διεισδύσει τόσο βαθιά στη ζωή μας, με έννοιες όπως ο «εκσυγχρονισμός» και η «πρόοδος» να είναι πλέον συνώνυμες με την εκμετάλλευση και τη δουλοπρέπεια.

 Το βασικό πρόβλημα βέβαια δεν είναι μόνο ο ίδιος ο νόμος, αλλά η νοοτροπία στην οποία εκείνος πάτησε για να βγει. Όταν από τα πρώτα έτη του Πανεπιστημίου σε μαθαίνουν να είσαι Αρχαιολόγος-Εργάτης σε ανασκαφές τύπου Αλάσαρνας, στην οποία εννοείται πως δεν σου παρέχεται απολύτως τίποτα (ούτε μεταφορικά, ούτε σίτιση και στην πραγματικότητα ούτε καν διαμονή), όταν βγαίνουν κυβερνήσεις που σε απειλούν με ιδιωτικοποιήσεις πανεπιστημίων και καταργήσεις ασύλων, όταν τα νεοφιλελέ τους όργανα στην Athens Voice αποκαλούν τη δωρεάν διανομή συγγραμμάτων στους φοιτητές ως «χουντικό» απομεινάρι φιλολαϊκών μέτρων και όταν βγάζεις ολόκληρα έτη σπουδών δίχως να έχουν προσληφθεί νέοι καθηγητές, φτάνεις στο σημείο που τελικά αποδέχεσαι πλέον τη μοίρα σου και σύμφωνα με ένα σχόλιο συναδέλφου για το θέμα αυτό πρέπει «να πάψεις πλέον να απαιτείς και να προσαρμοστείς στις περιστάσεις». Έτσι λοιπόν χτίζεται σταδιακά η «νοοτροπία της προσαρμογής» η οποία διαρκώς αποδέχεται την «πραγματικότητα» και ποτέ δεν απαιτεί τα αυτονόητα.


 Η αλήθεια είναι δυστυχώς, πως τα πράγματα έχουν πάρει ήδη μία ροπή προς την κατεύθυνση της προσαρμογής. Οι αρχαιολόγοι στη χώρα μας -όσοι καταφέρουν κι αποκτήσουν μία δουλειά- καταλήγουν να εργάζονται ως συμβασιούχοι 1 χρόνου, μερικών μηνών...ή ακόμα και λίγων εβδομάδων! Να επισημάνω εδώ ότι ακόμα κι αυτές οι θέσεις (ναι των συμβασιούχων με τα 600 και 700 ευρώ) απαιτούν πτυχία με άριστα, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, 2 και 3 ξένες γλώσσες και προϋπηρεσία. Οπότε ένας τελειόφοιτος του τμήματός μας, ακόμα κι αν έχει κάνει ένα μεταπτυχιακό θα χρειαστεί είτε να φύγει στο εξωτερικό για να δουλέψει στον τομέα του, είτε να εργαστεί σε κάτι τελείως άσχετο με αυτό που θα έχει σπουδάσει. Να τονίσουμε εδώ πως αρκετοί από εμάς, στα πλαίσια αυτής της εργασιακής ανασφάλειας, θα αποφύγουμε να κάνουμε οικογένεια ή να αγοράσουμε σπίτι ή να πάμε έστω κι ένα ταξίδι στο εξωτερικό.

 Είναι θεωρώ γεγονός, πως είμαστε μία χαμένη γενιά αρχαιολόγων. Τι κι αν σπουδάζουμε, τι κι αν προσπαθούμε, τι κι αν αποκτούμε εμπειρίες και χαρτιά, στο τέλος μαθαίνουμε πως άλλοι ορίζουν την επαγγελματική μας τύχη. Η μεταβολή αυτή γίνεται εμφανής και στο τι "ιστορική" γνώση επιθυμεί πλέον ο κόσμος και κυρίως τα νέα παιδιά. Μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας του Youtube προωθούνται κανάλια όπως αυτά της Πρακτικής Σκέψης και του Cognosco Team, στα οποία διατυπώνονται εύπεπτες, αναμασημένες και γενικευμένες ιστορικές και αρχαιολογικές γνώσεις με τη συνοδεία εικόνων κι αρκετής εθνικιστικής και φασιστικής προπαγάνδας. 

Ίσως εν τέλει να επιθυμούμε αυτό ακριβώς το πράγμα, την εύκολη δηλαδή και γενικευμένη γνώση. Μία γνώση που θα θεωρεί τον Μίνωα αληθινό πρόσωπο και τον Αλέξανδρο θαμμένο στην Αμφίπολη.