Μια χαμένη γενιά αρχαιολόγων

 Εχθές στις 12 Ιουλίου του 2019, πληροφορήθηκα ότι πλέον ως απόφοιτοι των τμημάτων Αρχαιολογίας, Ιστορίας, Αρχιτεκτονικής, Καλών Τεχνών και Συντήρησης Αρχαιοτήτων δεν θα έχουμε δωρεάν πρόσβαση σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.

 Ο συγκεκριμένος νόμος ψηφίστηκε στη 1 Ιουλίου, 6 μέρες δηλαδή πριν φύγει ο -κατά τ' άλλα- αριστερός ΣΥΡΙΖΑ από τη διακυβέρνηση της χώρας. Πολλοί φυσικά αναρωτήθηκαν για ποιον ακριβώς λόγο άλλαξε η διάταξη αυτή ενώ άλλοι την χαιρέτισαν θεωρώντας πως η χώρα μας επιτέλους μιμείται σωστά αυτά τα πολυπόθητα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα. Εντούτοις είναι πραγματικά άξιο απορίας, γιατί αυτή η νεοφιλελεύθερη θεώρηση του κόσμου και της οικονομίας έχει διεισδύσει τόσο βαθιά στη ζωή μας, με έννοιες όπως ο «εκσυγχρονισμός» και η «πρόοδος» να είναι πλέον συνώνυμες με την εκμετάλλευση και τη δουλοπρέπεια.

 Το βασικό πρόβλημα βέβαια δεν είναι μόνο ο ίδιος ο νόμος, αλλά η νοοτροπία στην οποία εκείνος πάτησε για να βγει. Όταν από τα πρώτα έτη του Πανεπιστημίου σε μαθαίνουν να είσαι Αρχαιολόγος-Εργάτης σε ανασκαφές τύπου Αλάσαρνας, στην οποία εννοείται πως δεν σου παρέχεται απολύτως τίποτα (ούτε μεταφορικά, ούτε σίτιση και στην πραγματικότητα ούτε καν διαμονή), όταν βγαίνουν κυβερνήσεις που σε απειλούν με ιδιωτικοποιήσεις πανεπιστημίων και καταργήσεις ασύλων, όταν τα νεοφιλελέ τους όργανα στην Athens Voice αποκαλούν τη δωρεάν διανομή συγγραμμάτων στους φοιτητές ως «χουντικό» απομεινάρι φιλολαϊκών μέτρων και όταν βγάζεις ολόκληρα έτη σπουδών δίχως να έχουν προσληφθεί νέοι καθηγητές, φτάνεις στο σημείο που τελικά αποδέχεσαι πλέον τη μοίρα σου και σύμφωνα με ένα σχόλιο συναδέλφου για το θέμα αυτό πρέπει «να πάψεις πλέον να απαιτείς και να προσαρμοστείς στις περιστάσεις». Έτσι λοιπόν χτίζεται σταδιακά η «νοοτροπία της προσαρμογής» η οποία διαρκώς αποδέχεται την «πραγματικότητα» και ποτέ δεν απαιτεί τα αυτονόητα.

 Η αλήθεια είναι δυστυχώς, πως τα πράγματα έχουν πάρει ήδη μία ροπή προς την κατεύθυνση της προσαρμογής. Οι αρχαιολόγοι στη χώρα μας -όσοι καταφέρουν κι αποκτήσουν μία δουλειά- καταλήγουν να εργάζονται ως συμβασιούχοι 1 χρόνου, μερικών μηνών...ή ακόμα και λίγων εβδομάδων! Να επισημάνω εδώ ότι ακόμα κι αυτές οι θέσεις (ναι των συμβασιούχων με τα 600 και 700 ευρώ) απαιτούν πτυχία με άριστα, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, 2 και 3 ξένες γλώσσες και προϋπηρεσία. Οπότε ένας τελειόφοιτος του τμήματός μας, ακόμα κι αν έχει κάνει ένα μεταπτυχιακό θα χρειαστεί είτε να φύγει στο εξωτερικό για να δουλέψει στον τομέα του, είτε να εργαστεί σε κάτι τελείως άσχετο με αυτό που θα έχει σπουδάσει. Να τονίσουμε εδώ πως αρκετοί από εμάς, στα πλαίσια αυτής της εργασιακής ανασφάλειας, θα αποφύγουμε να κάνουμε οικογένεια ή να αγοράσουμε σπίτι ή να πάμε έστω κι ένα ταξίδι στο εξωτερικό.

 Είναι θεωρώ γεγονός, πως είμαστε μία χαμένη γενιά αρχαιολόγων. Τι κι αν σπουδάζουμε, τι κι αν προσπαθούμε, τι κι αν αποκτούμε εμπειρίες και χαρτιά, στο τέλος μαθαίνουμε πως άλλοι ορίζουν την επαγγελματική μας τύχη. Η μεταβολή αυτή γίνεται εμφανής και στο τι "ιστορική" γνώση επιθυμεί πλέον ο κόσμος και κυρίως τα νέα παιδιά. Μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας του Youtube προωθούνται κανάλια όπως αυτά της Πρακτικής Σκέψης και του Cognosco Team, στα οποία διατυπώνονται εύπεπτες, αναμασημένες και γενικευμένες ιστορικές και αρχαιολογικές γνώσεις με τη συνοδεία εικόνων κι αρκετής εθνικιστικής και φασιστικής προπαγάνδας. 

Ίσως εν τέλει να επιθυμούμε αυτό ακριβώς το πράγμα, την εύκολη δηλαδή και γενικευμένη γνώση. Μία γνώση που θα θεωρεί τον Μίνωα αληθινό πρόσωπο και τον Αλέξανδρο θαμμένο στην Αμφίπολη.

Διαβάστε περισσότερα »

Αθώες εποχές και ανέμελα χρόνια

Πριν λίγο καιρό είχα γράψει σε αυτό το blog ότι το διάστημα από το τέλος της Χούντας το 1974 έως και την πρώτη δεκαετία του 2000 βιώναμε μια απατηλή ανακωχή και ότι ο φασισμός στην πραγματικότητα, δεν νικήθηκε ολοκληρωτικά ποτέ.

Ως γνωστόν ο φασισμός έχει πολλά πρόσωπα και δεν εκφράζεται πάντοτε πολιτικά. Στις 28 Νοεμβρίου του 2018 βιάστηκε και δολοφονήθηκε στη Ρόδο, η νεαρή φοιτήτρια Ελένη Τοπαλούδη από δύο κατακάθια της ανθρωπότητας. Η δολοφονία και ο βιασμός της κοπέλας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί καθώς η δράση των συγκεκριμένων ατόμων στη Ρόδο ήταν ένα «κοινό μυστικό» που πολλοί το γνώριζαν αλλά λίγοι επιδίωκαν την επίλυσή του. Αργότερα πληροφορηθήκαμε ότι στο νησί δρούσε ένα ολόκληρο κύκλωμα βιαστών, όπου «ψάρευαν» κοπέλες με ειδικές ανάγκες αλλά κι οτιδήποτε άλλο μπορούσε να τους κινήσει το ενδιαφέρον.

Θα περίμενε κανείς ότι εν έτει 2018-2019 τέτοια σοβαρά ζητήματα θα γίνονταν αμέσως γνωστά. Παρόλα αυτά επιλέγεται συνειδητά η αποσιώπηση των εκάστοτε συμβάντων με αποτέλεσμα οι δράστες να συνεχίζουν το μακάβριο χόμπυ τους ανενόχλητοι. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πως στην επαρχία δύσκολα μιλά κανείς. Οι τάσεις «προυχοντισμού» που επικρατούν στις απομακρυσμένες από τα μεγάλα αστικά κέντρα περιοχές, συχνά δημιουργούν ένα ιδιαίτερο αίσθημα φόβου στα θύματα τέτοιων περιστατικών. Ξέρεις μέσα σου πως αν μιλήσεις στην αστυνομία και στον περίγυρό σου για τα όσα συμβαίνουν, κινδυνεύεις στην πραγματικότητα τόσο σωματικά όσο και κοινωνικά. Στην περίπτωση που δεν γίνεις πιστευτή από τις τοπικές αρχές - που πολλές φορές συνδέονται και «φιλικά» με τους θύτες - είναι αρκετά βέβαιο πως ο περίγυρός σου θα σε αντιμετωπίσει ως μια «πουτάνα» που λέει ψέμματα, πιθανότατα για να κερδίσει καμιά αποζημίωση από τον προύχοντα βιαστή του χωριού.

Από την άλλη μεριά έχεις ανθρώπους που από την παιδική τους ηλικία δείχνουν διαρκώς δείγματα παραβατικότητας και το σχολείο, αδυνατώντας να επιλύσει τα όποια προβλήματα που προκύπτουν, απλά περιμένει καρτερικά τη στιγμή της αποφοίτησής τους προκειμένου να τους ξεφορτωθεί.

Με το διαδίκτυο και τα social media να έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας, θα περίμενε κανείς πως τέτοια περιστατικά με κάποιον τρόπο θα μαθαίνονταν πιο εύκολα. Αντιθέτως βλέπουμε τους δράστες να χρησιμοποιούν όλες αυτές τις πλατφόρμες επικοινωνίας για να προσελκύσουν και να εκβιάσουν ευκολότερα περισσότερες κοπέλες.

Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψιν μας και τα πρότυπα που διαρκώς προβάλλονται στην κοινωνία μας. Φυσικά, κάνοντας μια τέτοια παρατήρηση, ελοχεύει ο κίνδυνος να ακουστώ αρκετά κοινότοπος στα αυτιά σας, αλλά παρακολουθώντας, για παράδειγμα, στίχους και videoclip από γνωστούς τραγουδιστές της δεκαετίας μας, αντιλαμβάνεσαι εύκολα ότι επικρατεί ένας άκρατος επιθετικός σεξισμός. Γελάμε όταν τέτοιου τύπου «καλλιτέχνες» εμφανίζονται και στην ελληνική σκηνή, αλλά δεν είναι και πολύ δύσκολο μέσω των συγκεκριμένων προτύπων να επηρεαστεί το μυαλό των νέων παιδιών.

Να επισημάνουμε βέβαια πως οι παρενοχλήσεις δεν είναι πάντοτε σεξουαλικές. Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης που έζησε τα πάνδεινα από τους συμφοιτητές του, αποφάσισε να βάλει τέλος στην ζωή του «αφυπνίζοντας» με τον τρόπο αυτόν την ελληνική κοινωνία. Πράγματι μέχρι τότε δεν γινόταν κανένας απολύτως λόγος για αυτό που μετέπειτα ονομάστηκε bullying. Ξέρω πως είναι λίγο δύσκολο να αποδεχτούμε ολοκληρωτικά το νόημα αυτής της έννοιας και είναι λογικό καθώς οι περισσότεροι μεγαλώσαμε έχοντας στο μυαλό ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι κάτι το φυσιολογικό. Εύκολα ο θύτης θεωρείται ο πλακατζής και το θύμα ένας που δεν «παίρνει» από πλάκες. Η μεγαλύτερη μάζα βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις είναι οι «παρατηρητές». Όπως και στο σχολείο έτσι και στην ενήλικη ζωή, φαίνεται πως η ελληνική κοινωνία χωρίζεται σε αυτές τις 3 κατηγορίες. Οι βιασμοί κοριτσιών στη Ρόδο αποκρύφτηκαν, καθώς θεωρήθηκε από τον κόσμο ότι δεν είναι άξιοι περαιτέρω διερεύνησης. Η παθογένεια γίνεται εν τέλει καθημερινότητα και η καθημερινότητα με τη σειρά της γίνεται μια ατέρμονη ρουτίνα.

Όπως, πολύ συγκινητικά, ανέφερε και ο πατέρας της Ελένης Τοπαλούδη «σαν λύκοι κατασπάραζαν αυτά τα κοριτσόπουλα». Και είναι αλήθεια. Αφήνουμε αυτά τα καθάρματα να εκμεταλλεύονται μια νοοτροπία που έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας. Μια νοοτροπία που μας λέει «να μην μιλάμε». Μια νοοτροπία που αποδέχεται τον προυχοντικό εξευτελισμό των ισχυρών με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή όλα θα σταματήσουν από μόνα τους.

Φυσικά τίποτα δεν πρόκειται να σταματήσει εάν εμείς οι ίδιοι δεν συνειδητοποιήσουμε ότι έχει έρθει ο καιρός να εκμεταλλευτούμε τη δύναμή μας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε ποτέ ξανά να βλαφτούν οι κόρες και οι γιοι μας, οι μανάδες και οι γυναίκες μας, οι φίλοι και οι φίλες μας.

Οι αθώες εποχές των βουκολικών αιώνων έχουν πάψει να υφίστανται. 
Η πραγματικότητα είναι σκληρή αλλά όχι κι αμετάβλητη.

Διαβάστε περισσότερα »

Μακεδονομάχοι χωρίς παιδεία

Στις 14 Ιανουαρίου του 2019 σύμφωνα με τον Ριζοσπάστη «οι εκπαιδευτικοί κατέκλυσαν το κέντρο της Αθήνας, και σε πολλές ακόμα πόλεις» προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για το απαράδεκτο Νομοσχέδιο της Παιδείας που εν τέλει ψηφίστηκε (με κάποιες τροποποιήσεις) εχθές στις 18/01.

Παράλληλα σε μία ανακοίνωση του ΜΑΣ  (Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών) διαβάζουμε επίσης το εξής

«Χαιρετίζουμε τους εκατοντάδες φοιτητές που πίσω από τα πανό των Φοιτητικών τους Συλλόγων, τη Δευτέρα 14 Γενάρη διαδήλωσαν μαχητικά, στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, ενάντια στο νέο νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση! Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους αγωνιστές εκπαιδευτικούς που με μαζική απεργία έδωσαν απάντηση στο τσάκισμα των δικαιωμάτων τους και την προσπάθεια καταστολής των αγώνων τους!».

Υπάρχει άραγε κάποιος συγκεκριμένος λόγος που επέλεξα τα δύο παραπάνω αποσπάσματα;

Σαφώς και υπάρχει (για αυτό άλλωστε και τα επέλεξα).

Κανένας εκπαιδευτικός δεν κατέκλυσε το Κέντρο της Αθήνας και καμία μαζική απεργία δεν έδωσε απάντηση στο τσάκισμα των δικαιωμάτων των καθηγητών. Αν δείτε τι ζητούσαμε και τι πήραμε από τις τροποποιήσεις, θα βάλετε είτε τα κλάματα είτε τα γέλια.

Και οι 2 δηλώσεις βέβαια δεν επιδέχονται κριτική. Όντως ήμασταν μόνο εκατοντάδες φοιτητές (δυστυχώς) και όντως η διαδήλωση ήταν μαχητική. Αλλά πέρα από αυτό, δεν ήμασταν τίποτα παραπάνω. Στα θετικά βέβαια -παρά την καταστροφή του φοιτητικού κινήματος (αλλά και του απεργιακού αγώνα) λόγω του ΣΥΡΙΖΑ και των πολιτικών του- είναι ότι πολλοί φοιτητικοί σύλλογοι κι αρκετοί συνδικαλιστές της Αριστεράς και μη, ήταν παρόντες στην ίδια συγκέντρωση. Παρόλα αυτά ήμασταν λίγοι. Τόσο λίγοι που στα μάτια των εκπαιδευτικών που απεργούσαν το 1988 και το 1997 θα φαινόμασταν ελάχιστοι. Σε απεργίες που, με τα καλά και τα ανάποδά τους, μαζεύονταν πολλοί περισσότεροι απ' ό,τι σήμερα, βλέπαμε παράλληλα και μια σύσσωμη στήριξη από τον κόσμο.

Τι φταίει άραγε κι είμαστε πλέον κυριολεκτικά τρεις κι ο κούκος σε τέτοιες συγκεντρώσεις; Και φυσικά δεν μιλώ για εκείνους που δεν θέλουν να σπουδάσουν τα παιδιά τους, αλλά για εκείνους που βάζουν την Ιστορία της Πατρίδας πάνω απ' όλα.

Εκείνους που θα διαδηλώσουν την Κυριακή (και μπράβο τους) για μια συμφωνία που θεωρούν ότι τους προσβάλλει το εθνικό τους ιδεώδες. Αυτοί οι άνθρωποι οι «πατριώτες», όπως θέλουν να αυτοαποκαλούνται, αφήνουν να περνάνε νομοσχέδια που σε βάθος χρόνου θα καταστρέψουν πολύ περισσότερο τα παιδιά μας και τους εκπαιδευτικούς τους απ' οτιδήποτε άλλο.

Και σαφώς δεν έχεις να επιλέξεις είτε το ένα είτε το άλλο. Μπορείς να κάνεις και τα δύο. Το πρόβλημα φυσικά είναι πως λίγοι έχουν τη διάθεση πλέον να αγωνιστούν για σοβαρά θέματα. Προτιμάμε να ζούμε στο συννεφάκι που με τόσο κόπο και ευλάβεια μας έπλασαν οι παλαιότερες πολιτικές γενιές. 

Αλλά εντάξει, αφού κανείς άλλος στον κόσμο δεν θα λέγεται Μακεδονία, όλα θα 'ναι μια χαρά. Ποιος νοιάζεται για το αν το παιδί σου θα βγει μπετό από το σχολείο και το πανεπιστήμιο; 

Κρέας να 'ναι κι ό,τι να 'ναι.

Διαβάστε περισσότερα »